بررسی تأثیر کاهش تعرفه بر تجارت محصولات کشاورزی با استفاده از مدل های شبیه سازی تجارت کشاورزی مطالعه موردی:ایران

در کشورهای درحال توسعه، بخش کشاورزی به دلیل گستردگی و پیوندهای قوی با سایر بخش های اقتصادی، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و می تواند نقش مهمی در رشد و توسعه این کشورها ایفاء نماید. در ایران نیز بخش کشاورزی یک بخش پایه و استراتژیک تلقی شده و پیش بینی می شود در طی فرآیند پیوستن به wto با چالش هایی مواجه شود. با توجه به بحث جهانی شدن و پیشرفت در چارچوب تجارت جهانی، گرایش به موافقت نامه های تجاری منطقه ای برای کشورهای درحال توسعه ای چون ایران که آمادگی ورود ناگهانی به تجارت آزاد ندارند، ضرورت می یابد. ایران در یکی از مساعدترین مناطق جهت تشکیل موافقت نامه های اقتصادی و منطقه ای قرار گرفته است که می توان به اتحادیه اروپا و اکو اشاره کرد. بنابراین در این مطالعه با استفاده از مدل تعادل جزئی اسمارت، به بررسی کاهش موانع تعرفه ای در چارچوب موافقت نامه تجارت ترجیحی با اتحادیه اروپا و اکو بر تجارت محصولات کشاورزی پرداخته شده است. اثر کلی کاهش تعرفه بر حجم تجارت در مدل اسمارت از جمع دو عامل ایجاد تجارت و انحراف تجارت به دست می آید. این مدل متآثر از سه متغیر نرخ تعرفه، کشش واردات و سطح جاری واردات می باشد. نتایج حاصل از دو سناریوی سیاستی 50 و 100 درصد تعرفه، نشان می دهد که ایجاد موافقت نامه تجارت ترجیحی بین ایران و اتحادیه اروپا، ایران و کشورهای عضو اکو و شبیه سازی آن در قالب مدل اسمارت، بر تجارت دو طرف دارای آثار مثبت است. میزان صادرات، واردات و حجم تجارت برای هر دو طرف افزایش می یابد. همچنین به دلیل افزایش واردات ایران نسبت به صادرات، کسری تراز تجاری ایران افزایش می یابد. نتایج دیگر نشان می دهد که با توجه به این که محصولات غلات و مواد لبنی دارای بیشترین آثار ایجاد تجارت و انحراف تجارت در ایران به نفع اتحادیه اروپا و اکو و در نتیجه دارای بیشترین سهم در افزایش واردات دارند، با قرار دادن این کالاها در لیست حساس و ممانعت از کاهش تعرفه این محصولات از کسری تراز تجاری کاسته شده و به نوعی نیز از تولیدات داخلی حمایت صورت گیرد. همچنین نتایج حاکی از آن است که ایجاد pta بین ایران و اکو ، افزایش صادرات و نیز حجم تجارت کشاورزی را در مقایسه با کشورهای عضو اتحادیه اروپا در پی دارد.